Meer dan 50% van de mensen in Zuid-Soedan heeft geen toegang tot veilig drinkwater en zelfs de beschikbare watervoorzieningen zijn niet allemaal functioneel. Tussen de 30 en 50% van de watervoorzieningen in het land zijn niet functioneel.

Om deze uitdaging aan te gaan, bouwt en repareert Nederland handpompen (boorgaten), kleine waterdistributiesystemen, bronnen en putten, voornamelijk in landelijke gebieden. Dit gaat gepaard met de vorming en opleiding van waterbeheerscomités voor elk waterpunt, die verantwoordelijk zijn voor het dagelijks beheer van de watervoorzieningen.

Toegang tot duurzaam en veilig drinkwater is een grote uitdaging voor gemeenschappen, met name op het platteland van Zuid-Soedan, die regelmatig afhankelijk zijn van onveilig water uit beken, rivieren en plassen om te drinken. Zelfs de gelukkigen met boorgaten in hun gebied moeten soms lange afstanden afleggen om water te halen voor het huishouden, wat vaak de hele dag kan duren. Het ergst getroffen zijn vrouwen en meisjes die van oudsher verantwoordelijk zijn voor het halen van water voor hun huishouden. Dit beperkt de mogelijkheden van vrouwen om deel te nemen aan andere economische activiteiten en verkleint de kansen van meisjes om naar school te gaan.

De steun van Nederland is erop gericht om niet alleen te zorgen voor veilige drinkwatervoorzieningen, maar ook om ervoor te zorgen dat de geleverde watervoorzieningen functioneel blijven. Het gaat hierbij om actieve participatie van de gemeenschap, eigendom en financiële bijdrage. In 2019 zijn meer dan 609 gemeenschapsinstellingen versterkt en zijn 73 dorpskrediet- en spaarverenigingen gevormd, getraind en versterkt om een financiële basis te leggen voor het leveren van een bijdrage aan een duurzame watervoorziening.

Community-based organizations (CBOs) waren de belangrijkste uitvoerders in beide regio's waar Nederland actief is en deze samenwerking bleek van vitaal belang. Veel van deze organisaties hebben lokaal personeel gerekruteerd dat de lokale gebruiken en culturele praktijken begrijpt. Zij spelen een rol bij het doorgeven van passende gedragsveranderingsboodschappen met betrekking tot gemeenschapseigendom en financiële steun voor de exploitatie en het onderhoud van watervoorzieningen. Dit leidde tot een snelle invoering van de duurzaamheidsaanpak die door de Nederlandse steun werd bevorderd.

Naar schatting 90% van de Zuid-Soedanezen heeft geen toegang tot verbeterde sanitaire voorzieningen, waardoor 61% van de bevolking openlijke ontlasting toepast. In 2019 was het aanpakken van problemen in verband met sanitaire voorzieningen een steeds grotere uitdaging omdat sanitaire voorzieningen voor veel gemeenschappen een secundaire prioriteit werden. De meeste mensen hadden moeite om in hun directe basisbehoeften te voorzien, zoals voedsel, water en onderdak. Dit maakte het moeilijk om de gewenste resultaten te bereiken.

De toegang tot sanitaire voorzieningen in Zuid-Soedan blijft achter als gevolg van een combinatie van voortdurend conflict, inadequate culturele praktijken en een sterke toename van de armoede in de gemeenschappen.

Nederland heeft de gemeenschappen actief ondersteund bij de bouw van hun latrines met gebruik van lokale materialen. Dit heeft twee voordelen. Ten eerste is deze aanpak veel duurzamer, omdat gemeenschappen geen materialen hoeven te importeren voor de bouw van hun latrines. Ten tweede vermindert het de afhankelijkheid van hulp en heeft het een positief langetermijneffect op de sanitaire voorzieningen in Zuid-Soedan.

In een context als die van Zuid-Soedan is het vragen van gemeenschappen om hun eigen latrines te bouwen echter een behoorlijk uitdagende en tijdrovende oefening, aangezien het een langdurige sensibilisering van de gemeenschap, capaciteitsopbouw en rigoureuze monitoring vereist om resultaten te bereiken. De grote armoede onder de lokale bevolking maakt het ook moeilijk voor de gemeenschappen om prioriteit te geven aan sanitaire voorzieningen, omdat ze moeite hebben om veilig drinkwater, voedsel en onderdak te vinden.

Duurzame toegang tot water, sanitaire voorzieningen en hygiënediensten is een chronisch probleem in Zuid-Soedan, mede door de zwakke institutionele capaciteit om de geleverde diensten te beheren. Dit betekent dat de meeste watervoorzieningen niet goed worden beheerd, wat leidt tot frequente storingen en een gebrek aan middelen om reparaties uit te voeren.

Nederland richtte zijn activiteiten op het gebied van veilige watervoorziening niet alleen op het leveren van handpompen en waterdistributiesystemen, maar ook op het ondersteunen van institutionele structuren op gemeenschapsniveau bij het beheer van de watervoorzieningen die door de projecten worden geleverd.

In Zuid-Soedan, waar tussen 30 en 50% van alle watervoorzieningen niet-functioneel is, is de versterking van de institutionele capaciteit voor het beheer van deze watervoorzieningen van cruciaal belang. Het gebrek aan functionaliteit is een gevolg van meerdere uitdagingen, variërend van zwakke overheidsinstellingen, burgerconflicten in het land, tot een gebrekkige capaciteit van de gemeenschap om het basisbeheer van de watervoorzieningen op zich te nemen.

De steun van Nederland voor een veilige watervoorziening gaat gepaard met capaciteitsopbouw van instellingen op gemeenschapsniveau, algemeen bekend als comités voor waterbeheer. Dit was gericht op het opbouwen van bottom-up capaciteit voor duurzaam beheer van waterdiensten. De comités voor waterbeheer zijn verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van de watervoorzieningen, inclusief de inzameling, het beheer en het juiste gebruik van de middelen voor het onderhoud van de watervoorzieningen.

Hierdoor is het aantal binnen drie weken gerepareerde boorgaten gestegen van 56% voor de start van Nederlandse interventies naar 93% in projectgebieden. Vrouwen kunnen nu actief deelnemen aan andere economische activiteiten en meisjes kunnen naar school, omdat ze geen uren hoeven te besteden aan het vinden en halen van water.

De voedselzekerheidssituatie in Zuid-Soedan is verslechterd als gevolg van het conflict en het land heeft een hoog ondervoedingspercentage. Het ELRP-project richt zich daarom specifiek op het verbeteren van de toegang tot gezond divers voedsel, waaronder; het verstrekken van bonnen voor voedzaam voedsel zoals vis, melk en groenten; het aanleggen van moestuinen; en het aanbieden van voedingsvoorlichting over verschillende onderwerpen (bijvoorbeeld kooktechnieken, bouw van zonnedrogers, voedselverwerking en -conservering, tuinier technieken en goede visproductiepraktijken).

Op basis van de bereikte resultaten heeft het ELRP-project de meest kwetsbare groep van vrouwen en kinderen kunnen ondersteunen bij de toegang tot en de beschikbaarheid van voedzaam voedsel. Het project hielp ook om vrouwen te informeren over het belang van een gezond dieet door het introduceren van moestuinen en het verstrekken van groentezaden. De lokale markten werden gestimuleerd door de voucher-regelingen, waardoor de handel en daarmee het inkomen van de handelaren toenam.

Ook wordt algemeen erkend dat projecten als het ELRP de kloof tussen humanitaire hulp en ontwikkeling overbruggen. Door middel van dit project konden de begunstigden opnieuw beginnen en hun levensonderhoud verbeteren door hun eigen voedsel te produceren, door de levering van zaden en gereedschap. De begunstigden kregen ook technische ondersteuning op het gebied van goede landbouwpraktijken om hun kennis te vergroten.

Nederland zal het ELRP-project in 2020 blijven steunen, gezien de bevredigende resultaten die zijn bereikt.

In Zuid-Soedan is een van de belangrijkste factoren die de ontwikkeling van de landbouwsector belemmeren, de toegang tot kwaliteitszaden. De hieronder genoemde projecten voorzagen kwetsbare groepen van aangepaste rapid response kits, bestaande uit snel rijpende zaden, landbouwhandgereedschap en viskits, die huishoudens in staat stelden om voedsel voor eigen consumptie te produceren. Ze bieden ook technische ondersteuning voor algemene landbouwpraktijken, om de productiviteit van de boeren te verhogen en de productie te verhogen.

Zoals hierboven vermeld, is het voor landbouwers van cruciaal belang geweest om toegang te krijgen tot kwaliteitszaden om de productie te verhogen. Door de interventies van Nederland werd dit bereikt met 23.444 familiebedrijven die een betere toegang tot de productiemiddelen kregen. Daarnaast heeft het SSD4SS-project de particuliere sector kunnen ondersteunen bij de productie en verkoop van zaden rechtstreeks aan de boeren.

Door het verstrekken van zaaigoed en technische ondersteuning konden de boeren hun productie voor eigen gebruik en hun inkomen verhogen. De projecten presteerden goed op basis van de algemene planning en doelstellingen.

79% van de begunstigden meldde dat rechtshandhavings- en justitiële diensten effectieve/rechtvaardige behandeling bieden aan overlevenden van gendergerelateerd geweld (GBV).

Er zijn goede resultaten geboekt, ondanks GBV in Zuid-Soedan.

Door middel van dit project, geïmplementeerd door Nonviolent Peaceforce, ondersteunt Nederland directe bescherming, bewustwording van gedragsverandering en GBV-onderwerpen, capaciteitsopbouw van gemeenschapsgebonden beschermingsmechanismen en coördinatie en belangenbehartiging op lokaal en nationaal niveau.

Een combinatie van activiteiten draagt bij aan een omgeving die vrij is van alledaags geweld, waar de rechten van vrouwen en meisjes worden gerespecteerd en hun deelname en besluitvorming over vredesopbouw, bescherming en veiligheidskwesties wordt bevorderd.

Tot de belangrijkste resultaten in het kader van dit programma behoren 36.932 begunstigden die worden bereikt via bewustmakingsactiviteiten op het gebied van gedragsverandering en GBV-onderwerpen. Bijstand en doorverwijzingen voor steun na incidenten hebben 520 begunstigden geholpen. In totaal werden 2.637 mannen en jongens, en 4.841 vrouwen en meisjes ondersteund door middel van training en capaciteitsopbouw op het gebied van belangenbehartiging, communicatie en coördinatie met betrekking tot GBV-gerelateerde kwesties.

In het kader van het UNDP/Access to Justice and Rule of Law-programma verkregen bijna 4.000 begunstigden toegang tot recht, waaronder 1.762 vrouwelijke begunstigden die gevallen van seksueel geweld of huiselijk geweld aan de rechter en andere justitiële dienstverleners voorlegden.

Het project Access to Justice and Rule of Law (A2J/RoL) opereert in een conflictcontext en in een nieuwe staat met niet-functionele instellingen. Via UNDP ondersteunt Nederland de capaciteitsopbouw en de mechanismen van de rechtsstaatinstellingen. Daarnaast ondersteunt Nederland de toegenomen vraag naar toegang tot de rechter op gemeenschapsniveau, door middel van op rechten gebaseerde interventies zoals de oprichting van een GBV en een jeugdrechtbank.

Ondanks de kwetsbaarheid van het land zijn de bereikte resultaten bemoedigend, aangezien ze het gestelde doel overschrijden. De belangrijkste resultaten waren een betere toegang tot de rechter door middel van rechtsbijstand, met inbegrip van juridisch advies, juridisch overleg en juridische vertegenwoordiging voor de rechtbanken. Door de Justice and Confidence Centres (GRCs) is het juridische bewustzijn van het publiek vergroot en heeft de gemeenschap zich op het niveau van de basis verspreid door op maat gesneden juridische informatie te verspreiden, wat heeft geleid tot een groter gebruik van juridische diensten door de burgers.

Er werden wetsontwerpen opgesteld, er vonden wetsherzieningen plaats en er werd een handboek voor constitutionele geschillen opgesteld. Dit laatste dient als hulpmiddel voor rechtshulpverleners (advocaten, rechters) om de toegang tot de rechter te bevorderen, kwetsbare groepen te beschermen en de grondwettelijke wetgeving te stimuleren.

Aan 1.118 overlevenden van seksueel en gendergerelateerd geweld werd begeleiding en psychologische ondersteuning geboden, evenals verwijzingen naar andere responsmechanismen.

12 mobiele rechtbanken verminderden de achterstand van rechtszaken en werkten gedurende 261 dagen in 9 gebieden in het land, waarvan5 oppositiegebieden.

Door de oprichting van een nationale taskforce, voor het beheer van rechtszaken en de opbouw van zijn capaciteit, werd het beheer van rechtszaken op basis van bewijsmateriaal in de justitiële sector transparanter en beter.