Een belangrijke indicator voor monitoring van humanitaire hulp is het aantal bereikte mensen. Exacte aantallen zijn moeilijk te bepalen, omdat verschillende organisaties soms dezelfde mensen bereiken met verschillende vormen van hulp. Nederland berekent deze aantallen door het Nederlandse aandeel in de totale financiering aan zijn partners te delen door het aantal bereikte mensen.

De bijdragen aan humanitaire hulp waren grotendeels ongeoormerkt. Dat houdt in dat de bestemming van het geld aan partners wordt overgelaten. Dit stelt humanitaire organisaties in staat snel en flexibel te reageren.

Het Common Emergency Response Fund (CERF) van de VN bereikte in zijn laatste rapportageperiode 24,6 miljoen mensen, waarvan er 4,1 miljoen kunnen worden toegerekend aan Nederlandse financiering. UNHCR, belast met registratie, opvang en zorg voor vluchtelingen, bereikte met de Nederlandse financiering ruim 800.000 mensen. Via de zogenaamde Country Based Pooled Funds werden 6,8 miljoen mensen bereikt in de Centraal-Afrikaanse Republiek, Congo, Irak, Nigeria, Syrië en Jemen. DRA bereikte meer dan 3,2 miljoen mensen, onder andere in Afghanistan, Jemen en Syrië. Ook reageerde DRA op acute noden in Colombia en Mozambique.

Aandacht voor psychosociale behoeften is belangrijk. Het biedt mensen in crisissituaties de mogelijkheid te herstellen en hun leven weer op te pakken. Geestelijke gezondheid en psychosociale steun (MHPSS) dragen bij aan weerbaarheid van individuele mensen en hun families, en van hele gemeenschappen. De effectiviteit van humanitaire respons neemt toe als ook psychosociale zorg wordt gegeven.

In crisissituaties moeten psychosociale aspecten direct vanaf de eerste inventarisatie van noden en behoeften worden meegenomen in humanitaire responsplannen. Gebeurt dit niet, dan is later in de financiering en in activiteiten geen ruimte voor MHPSS.

Door MHPSS vanaf het begin mee te nemen in de (planning voor) humanitaire respons, draagt Nederland bij aan betere toegang tot psychosociale zorg voor mensen in crisissituaties. Om te helpen MHPSS beter te integreren in de humanitaire respons, heeft Nederland een surge mechanism opgezet: op aanvraag van samenwerkende humanitaire organisaties levert dit op korte termijn MHPSS-experts, die bijdragen aan coördinatie, identificatie van behoeften en responsplanning.

Nederland heeft samen met andere verdragsstaten bijgedragen aan de totstandkoming van een amendement op het ICC-statuut van Rome. Hiermee is uithongering nu ook erkend als misdaad in niet-internationaal gewapend conflict. Samen met andere invloedrijke donoren drong Nederland bij de (de facto) autoriteiten in Jemen aan op naleving van humanitair oorlogsrecht en het respecteren van de humanitaire principes. Nederland nam initiatief voor gezamenlijke EU-boodschappen om de Nigeriaanse overheid op te roepen de humanitaire ruimte te beschermen. In Zuid-Soedan spande Nederland zich in om intimidatie en vervolging van VN-medewerkers tegen te gaan.

Een belangrijke indicator voor het meten van de mate waarin nationale en lokale organisaties een prominentere rol krijgen in noodhulprespons en -management is het percentage financiering dat zo direct mogelijk aan nationale en lokale organisaties wordt toegekend. De aanname is dat er sneller gereageerd kan worden en er dus meer levens gered worden als de capaciteit van lokale organisaties versterkt wordt.

Responsplannen worden gebaseerd op risicoanalyses en dienen goed aan te sluiten op nationale wetgeving en taakverdelingen. Dit vergt soms meer tijd dan verwacht. Simulaties kunnen leiden tot aanpassingen van plannen, wetgeving en inzet van kennis en materialen.

In 2018 rapporteerde 68% van de ondertekenaars resultaten voor elke afspraak, vergeleken met 52% in 2017. De beste resultaten werden gerapporteerd over 1) het lokaliseren van hulp, wat inhoudt dat lokale organisaties een grotere rol spelen bij noodhulp 2) het bieden van zogenaamde cash-transfers in plaats van goederen, wat mensen in nood in staat stelt zelf in hun behoeften te voorzien en 3) de harmonisatie van rapportagevereisten van donoren, waardoor humanitaire organisaties minder onder druk staan en meer tijd hebben voor hulp aan mensen in nood. Hoewel er geen systeem brede verschuiving is geweest in termen van lokalisatie van hulp, heeft de Grand Bargain geholpen dit thema op de agenda te zetten van donoren en humanitaire organisaties.

Nederland heeft een leidende rol op zich genomen via minister Kaag als Eminent Person van de Grand Bargain. Implementatie richt zich op verschillende verplichtingen, met de nadruk op het vergroten van flexibele en meerjarige financiering voor humanitaire hulp, verbetering van de risicodeling in de humanitaire sector en meer transparantie binnen deze sector.

Nederland ligt op schema met zijn Grand Bargain verplichtingen en neemt actief deel aan de discussies.

In 2019 besteedde Nederland 44% humanitair budget via fondsen en coalities die samenwerking en coördinatie verbeteren. Een belangrijke partner voor het bieden van humanitaire hulp is de Dutch Relief Alliance (DRA), een coalitie van 15 Nederlandse humanitaire ngo’s. Deze coalitie werd gevormd om samenwerking en complementariteit te bevorderen. Nederland ondersteunde ook de Country Based Pooled Funds voor crisisspecifieke bijdragen. Deze fondsen stellen donoren in staat hun bijdragen aan humanitaire noden in een bepaald land te bundelen voor een grotere impact. Zo werd via het Yemen Humanitarian Fund $ 188 miljoen uitgegeven aan levensreddende hulp aan mensen in nood, waarmee 10,7 miljoen mensen zijn bereikt. Daarnaast stelt het de Humanitaire Coördinator, verantwoordelijk voor het beheer van de fondsen, in staat om de hulp in een bepaalde crisis beter te coördineren. Voor een gecoördineerde reactie op onvoorziene, urgente noden draagt Nederland bij aan het Central Emergency Response Fund (CERF) en het START Fund.

Nederland maakt zich ook sterk voor een goede coördinatie van humanitaire hulp via deelname aan overleggen met VN-organisaties op hoog niveau, tijdens veldbezoeken en door de inzet van medewerkers op ambassades.

In 2019 droeg Nederland bij aan verschillende innovatiefondsen voor het ontwikkelen, testen en toepassen van innovaties die noodhulp verbeteren. Projecten richten zich onder andere op duurzame energie, levensreddende informatie, bescherming en gezondheid. Zo werd via het DRA Innovation Fund bijgedragen aan een project dat geld beschikbaar stelt aan kwetsbare mensen, voordat een natuurramp plaatsvindt. Geld wordt uitgekeerd op basis van voorspellingen die gemaakt worden aan de hand van data over weerspatronen. Via de Humanitarian Grand Challenge werd bijgedragen aan het testen van een slimme bril, waarmee gespecialiseerde artsen vanuit de hele wereld kunnen meekijken en aanwijzingen kunnen geven tijdens levensreddende operaties.

Innovatie in de humanitaire sector ontstaat niet vanzelf. Hiervoor zijn financiële investeringen nodig en investeringen in de kennis en capaciteit van humanitaire organisaties om innovatie toe te passen. Daarnaast moet samenwerking tussen humanitaire actoren, de private sector en academici gefaciliteerd worden. Hiervoor werd in 2019 de samenwerking met de Dutch Coalition for Humanitarian Innovation voortgezet.