De resultaten in context

Mozambique beschikt over enorme watervoorraden, maar de infrastructuur en de managementcapaciteit zijn vaak ontoereikend. Het land stelde zich een ambitieus doel om tegen 2030 een universele watervoorziening te realiseren, terwijl momenteel slechts ongeveer 50 % van de bevolking toegang heeft tot veilig drinkwater. Nederland ondersteunt twee overheidsinstellingen die verantwoordelijk zijn voor de toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen. De cyclonen van 2019 beschadigden veel installaties die vervolgens reparaties nodig hadden. Als gevolg daarvan kregen minder mensen nieuwe wateraansluitingen dan oorspronkelijk gepland. Volledig herstel van de openbare infrastructuur op een klimaatbestendige manier ('beter bouwen') zal een paar jaar duren.

Mozambique behoort tot de 10 landen in de wereld met het hoogste percentage van de bevolking dat aan waterrisico's wordt blootgesteld. Overstromingen en droogtes komen vaak voor en het land is sterk afhankelijk van waterbronnen uit de buurlanden. Door de steun van Nederland aan het regionale waterschap in de Zambezi-vallei profiteerden meer mensen van een beter beheer van de watervoorraden.

De resultaten in context

Landbouw is een kritische pijler van de Mozambikaanse economie, die 80 % van de beroepsbevolking tewerkstelt en meer dan een kwart van het BBP bijdraagt. Extreem hoge niveaus van chronische ondervoeding treffen bijna één op twee kinderen onder de vijf jaar; een verontrustend cijfer. De overgrote meerderheid van de producenten zijn kleine boeren. Nederland ondersteunt deze boeren via verschillende programma's, gericht op het verhogen van hun productiviteit en het vergroten van hun schokbestendigheid tegen klimaatverandering. Cyclonen Idai en Kenneth kwamen voor tijdens een kritieke oogstperiode. Daardoor werd de voedselvoorraad van duizenden gezinnen weggevaagd en hadden velen tot april 2020 geen uitzicht meer op een nieuwe volledige oogst.

De Nederlandse regering stelde daarom extra middelen beschikbaar voor vroegtijdig herstel en geldsteun aan de meest kwetsbare huishoudens, om ervoor te zorgen dat zij toegang hadden tot een voedzaam dieet. Naast de vernietiging van voedselgewassen vernietigden de cyclonen ook verschillende productiemiddelen, waaronder irrigatiestructuren, machines en apparatuur. De gevolgen op lange termijn zullen in het hele land voelbaar blijven, aangezien de door de cycloon Idai getroffen centrale regio van Mozambique veel voedsel oplevert.

De resultaten in context

Hoewel er enige vooruitgang is geboekt, wijzen veel SRGR-indicatoren in Mozambique op een betreurenswaardige situatie, die is verergerd door de cyclonen. Duizenden vrouwen en meisjes hadden dringend behoefte aan seksuele en reproductieve gezondheidszorg. In samenwerking met het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) ontvingen 500.000 begunstigden levensreddende SRHR-nooddiensten (klinisch materiaal, geneesmiddelen, benodigdheden).

De hiv-prevalentie ligt nog steeds op 13,2 %. In 2019 kregen meer dan 1,2 miljoen mensen met hiv toegang tot behandeling, maar 30 % daarvan stopte na 12 maanden. Slechts 65 % van de zwangere vrouwen en 70 % van de kinderen bleven na een jaar hun medicijnen innemen. Homoseksualiteit is niet illegaal, maar Lesbische, Homo-, Biseksuele en Transgender (LGBT) organisaties kunnen zich nog niet registreren. Abortus is ook niet illegaal, maar dit is niet algemeen bekend.

De Nederlandse steun aan het UNFPA en Population Services International (PSI) stelt jongeren in staat om kennis en vaardigheden te verwerven. In samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid zorgde het PSI voor opleiding van personeel en de uitrusting van 15 gezondheidscentra voor veilige abortussen. De steun aan de Global Financing Facility (GFF) van de Wereldbank versterkt het systeem voor eerstelijnsgezondheidszorg, met name voor de opvang van vrouwen en meisjes.

Regionaal SRHR/HIV-programma in Zuidelijk Afrika

Zuidelijk Afrika blijft het epicentrum van de aids-epidemie in de wereld. Andere SRGR-indicatoren zijn echter ook ontstellend en sommige groepen zijn meer achtergesteld dan andere.

In het regionale SRHR/HIV-programma richt Nederland zich op empowerment van de meest kwetsbare groepen: Jongeren, waaronder mensen met hiv, meisjes, migranten, LHBT groepen, drugsgebruikers en sekswerkers. De aanpak blijkt te werken. Peer educators, change agents en Community Adolescents Treatment Supporters (CATS) maken het verschil.

Door de inzet van CATS in het READY+ programma werden bijna 90 % meer jongeren met hiv bereikt (18.431 in vergelijking met 10.000 in 2018). Zorgverleners werden meer gemotiveerd en beter toegerust om zorg te verlenen aan deze specifieke groep. De partnerschappen tussen de uitvoerende partners en de verschillende ministeries van Volksgezondheid waren de sleutel tot dit succes.

Als onderdeel van een meer geïntegreerde aanpak worden SRGR-interventies gekoppeld aan het bieden van economische kansen. De begunstigden van onze SRHR/HIV-programma's worden uitgenodigd om zich in te schrijven voor technische en beroepsopleidingen van Young Africa (het Skills2Live-programma). Young Africa, een netwerk van centrale en mobiele opleidingsfaciliteiten, werkt nauw samen met de particuliere sector en richt zich op grote groepen jongeren, waaronder jongeren met een handicap. Aan het einde van de cursus stelt deze de afgestudeerden in staat om werk te vinden of een eigen bedrijf te beginnen.

Volgens de evaluatie van het Hands Off!-programma voor sekswerkers was dit regionale programma succesvol in het terugdringen van geweld tegen sekswerkers. Dit succes is gebaseerd op het opbouwen van een sterke beweging voor sekswerkers door het vergroten van hun bewustzijn van de mensenrechten, het opzetten van systemen voor snelle noodhulp en door de politie als bondgenoot te beschouwen.

Ondanks het vijandige politieke klimaat tegenover migranten in de regio konden de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en de uitvoerende partners meer dan 170.000 migranten bereiken met SRGR-informatie en ontvingen bijna 19.000 SRGR-diensten. Kindhuwelijken werden ontmoedigd en traditionele leiders gemobiliseerd om meer dan 100 kinderen na de bevalling terug naar school te sturen.

Veranderingen in de wettelijke omgeving ten gunste van migranten en de belangrijke bevolkingsgroepen vereisen uithoudingsvermogen en tijd. De IOM pleit voor SRGR-rechten op de regionale migratiedialogen voor zuidelijk Afrika (MIDSA) en is erin geslaagd om hiv- en gezondheidskwesties op te nemen in het regionale beleidskader voor migratie van de SADC.

UNDP voert Legal Environmental Assessments (LEA's) uit gericht op een gunstiger juridisch klimaat voor seksuele minderheden, sekswerkers en drugsgebruikers; een klimaat dat SRGR bevordert en de toegang tot hiv-preventie, -zorg en -ondersteuning aanmoedigt. In vijf landen zijn LEA's uitgevoerd en zijn aanbevelingen voor hervormingen geformuleerd. Juridische hervormingen vergen echter tijd en zijn afhankelijk van de inzet van politici, juridische adviseurs en actoren uit het maatschappelijk middenveld.