Aanpak van mensenhandel en -smokkel in Afrika
De aanpak van mensenhandel en -smokkel is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van Afrikaanse landen zelf. Om hen hierbij te ondersteunen financiert Nederland via VN-organisaties landen in Noord- en West-Afrika om hun wetgeving, opsporingscapaciteit en vervolging van mensenhandel en –smokkel te verbeteren. Daarnaast bevordert Nederland grensoverschrijdende samenwerking op dit terrein en betere bescherming van de mensenrechten van migranten.
Hulp aan migranten in nood in Niger
Met Nederlandse steun geeft de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) hulp aan migranten die in de Sahara zijn gered. In de periode mid-2018 tot mid-2019 kregen ruim 2.800 van hen voedsel, medische en psychosociale steun en opvang. Ook kunnen zij steun krijgen bij de terugkeer naar het land van herkomst en ook om daar hun leven weer op te bouwen.
Voorlichting over migratiekeuzes
Hoewel migranten vaak wel beseffen dat ze risico’s nemen als ze met hulp van een mensensmokkelaar op reis gaan, blijken ze de gevolgen van zo’n besluit niet altijd goed in te schatten. Met betrouwbare informatie kunnen ze dat beter, ook wat betreft de kansen thuis. Daardoor kunnen ze betere keuzes maken over migratie en toekomst in eigen land. Dit voorkomt onnodig leed en irreguliere migratie.
Terugkeer en herintegratie vanuit transitlanden
Via IOM ondersteunt Nederland vrijwillige terugkeer en herintegratie van gestrande migranten in Noord-Afrika. Deze verblijven vaak in onmenselijke omstandigheden, zoals in detentiecentra in Libië. IOM biedt een veilige terugkeer naar huis en steun om daar een nieuw bestaan op te bouwen. In de periode mid-2018 tot mid-2019 zijn zo 2.716 gestrande migranten vanuit Noord-Afrika teruggekeerd naar hun herkomstland. Daarnaast zijn ruim 1.809 migranten ondersteund bij hun herintegratie.
Resultaten
In Noord-Niger stranden grote aantallen migranten in de woestijn. IOM vangt deze mensen op en biedt hen hulp en bescherming. In de periode mid-2018 tot mid-2019 heeft IOM met Nederlandse steun ruim 2.800 migranten hulp geboden. Deze hulp kan bestaan uit water, voedsel, en medische en psychosociale hulp.
Om mensenhandel en -smokkel tegen te gaan financiert Nederland trainingen voor overheidsfunctionarissen en andere betrokkenen. De trainingen richten zich op verschillende delen van het proces: van voorkoming tot vervolging. In de periode mid-2018 tot mid-2019 zijn met Nederlandse steun 182 functionarissen en betrokkenen in verschillende landen in Noord- en West-Afrika getraind.
We hebben de effecten gemeten van een bewustwordingscampagne door de organisatie Seefar in Nigeria, Gambia en Irak (Koerdische Regio). Kern van de campagne waren gesprekken tussen jongeren met migratieplannen en vertrouwenspersonen. De indicator laat zien hoeveel jongeren na afloop van het gesprek zeggen hun plannen te willen heroverwegen (opgegeven, uitstellen of nog overdenken). Dat aantal is ver boven de doelstelling.
Deze indicator geeft weer hoeveel migranten Nederland heeft ondersteund om vanuit doorreislanden buiten Europa vrijwillig terug te keren naar hun land van herkomst.
Deze indicator geeft weer hoeveel migranten hulp hebben gekregen bij het opnieuw opbouwen van hun leven in het land van herkomst. Deze hulp bij herintegratie kan bestaan uit begeleiding bij het vinden van een baan, scholing of ondersteuning bij het regelen van kinderopvang.
Voortgang in resultaatgebied Migratiesamenwerking
In de periode mid-2018 tot mid-2019 zijn goede resultaten geboekt. Duizenden migranten zijn geholpen bij vrijwillige terugkeer vanuit Noord-Afrika naar hun land van herkomst en bij het heropbouwen van hun leven. Voorlichting verbeterde de kennis van 43.000 personen over de risico’s van irreguliere migratie, inclusief het risico om slachtoffer te worden van mensenhandel, waardoor meer dan 10.000 personen hun beslissing veranderden of opnieuw overwogen. Hierdoor is leed voorkomen en is een bijdrage geleverd aan het doel van veilige, gereguleerde migratie (SDG 10.7).
Er is nog weinig onderzoek verricht naar de effecten van bewustwordingscampagnes. Om daar meer over te weten te komen heeft IOM een wetenschappelijke evaluatiestudie uitgevoerd binnen de door Nederland gefinancierde campagne Migrants as Messengers in West-Afrika. De evaluatie onderzocht het effect van een film met verhalen van migranten die de irreguliere reis zelf meemaakten op jongeren met migratieplannen. De film werd gevolgd door een discussie. De evaluatie concludeert dat deze jongeren:
Zich beter geïnformeerd voelen over de risico’s (19% meer dan de controlegroep) en zich ook meer bewust zijn van de daadwerkelijk bestaande risico’s (25% meer dan controlegroep);
Minder vaak aangeven van plan te zijn irregulier te migreren in de komende twee jaar (20% minder dan in controlegroep).
Er zijn ook uitdagingen. De situatie in verschillende focusregio’s wordt instabieler, zoals in West-Afrika. Dit maakt de context waarin we werken moeilijker. Verder vragen duurzame verbeteringsprocessen tijd. Bijvoorbeeld de aanpak van mensenhandel en -smokkel. Dit vereist vaak aanpassing van wetgeving, veranderingen bij politie en justitie, aanpak van corruptie en het creëren van nieuwe vormen van samenwerking. Een langdurig proces in landen waar bescherming van mensenrechten en goed functionerende overheden niet vanzelfsprekend zijn.
Er is in de strijd tegen mensenhandel ook voortgang te melden. Goede wetgeving is een basisvoorwaarde voor de aanpak van mensenhandel en -smokkel. Met Nederlandse steun werken West-Afrikaanse landen aan de verbetering hiervan. Dit gebeurt via het in kaart brengen van tekortkomingen in bestaande wetgeving en het schrijven van nieuwe wetgeving. Zo heeft Ivoorkust in 2018 een speciale wet tegen mensensmokkel aangenomen, mede dankzij Nederlandse steun. Ivoorkust is het tweede land in de regio met zo’n gespecialiseerde wet. Een ander positief resultaat is de door Nederland mogelijk gemaakte detachering van Nigeriaanse aanklagers in Italië en Spanje. Dit versterkte en versnelde de uitwisseling van informatie, wat leidde tot opening van 28 nieuwe mensenhandelzaken.
STRENGTH: tegengaan van mensenhandel in Egypte
Irreguliere migranten lopen een verhoogd risico om slachtoffer te worden van mensenhandel. Om migranten in staat te stellen zichzelf hiertegen te beschermen zorgt Nederland ervoor dat ze worden voorgelicht over de risico’s. Bovenstaande video legt uit wat mensenhandel is en welke vormen deze uitbuiting kan aannemen. De video is onderdeel van een campagne die mensenhandel tegengaat in Egypte.
Migrants Rescue and Assistance in Agadez Region (MIRAA): hulp aan gestrande migranten in Niger
Irreguliere migratie is vaak gevaarlijk. In het noorden van Niger stranden veel migranten in de woestijn. Zonder hulp komen veel van deze migranten om het leven. Met steun van Nederland geeft IOM deze migranten (levensreddende) hulp en bescherming. In de video legt Rachid uit wat het MIRAA-project allemaal doet.
Migratiegegevens
Migratiegegevens van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM)
Op schema 
